ARGOMENTI
Argumenta:
I. Aetas augustea 1. Quintus Horatius Flaccus. 2. Elegia. 3. Publius Ovidius Naso. 4. Rerum gestarum scriptores: Titus Livius et alii qui «minores» habentur. 5. Scriptores de aliis ac variis rebus. II. Aetas post-augustea e iulio-claudia. 1. Declamationes, litterae, spectacula. 2. Lucius Annaeus Seneca. 3. Phaedrus et genus fabulae. 4. Marcus Annaeus Lucanus et genus heroicum «inversum», quod vocant. 5. Satira et vis comica. Aulus Persius Flaccus, Petronius «Arbiter. III. Aetas Flavia. 1. Publius Papinius Statius. Caius Valerius Flaccus. Silius Italicus. 2. Gaius Plinius Secondus seu «Senior». Sextus Iulius Frontinus. 3. Epigramma. Marcus Valerius Martialis. IV. Aetas imperatorum per adoptionem. 1. Epistularia: Gaius Plinius Caecilius Secundus seu «Iunior». 2. Rerum gestarum scriptores, praesertim Publius Cornelius Tacitus. 3. Lucius Apuleius. 4. Eruditio et studium in antiquitates. V. Litterae sub Severos usque ad occasum. 1. Res novae et adventus fidei christianae. 2. Dialogus inter culturas: Minucius Felix. 3. Ambrosius Theodosius Macrobius. Quintus Aurelius Simmachus. Postremi rerum gestarum scriptores. Ammianus Marcellinus et Historia Augusta. 4. Poësis: Decimus Magnus Ausonius. Claudius Claudianus. Marcianus Capella. Rutilius Namatianus.
Argomenti:
I. L’età augustea 1. Quinto Orazio Flacco. 2. L’elegia: nascita e fortuna, autori. 3. Publio Ovidio Nasone. 4. La storiografia: Tito Livio e i cosiddetti “minori”. 5. Erudizione e prosa scientifica. II. L’età post-augustea e giulio-claudia. 1. La fine del mecenatismo; le declamazioni; la letteratura come spettacolo. 2. Lucio Anneo Seneca. 3. Fedro e la tradizione della favola. 4. Marco Anneo Lucano e l’epos «rovesciato. 5. Satira e parodia. Aulo Persio Flacco, Decimo Giunio Giovenale, Petronio «Arbitro. III. L’età post-augustea e giulio-claudia. 1. Lo sviluppo dell’epica. 2. Enciclopedismo e sapere specialistico. 3. L’epigramma. Marco Valerio Marziale. 4. Marco Fabio Quintiliano. IV. L’età degli imperatori adottivi. 1. L’epistolografia: Gaio Plinio Cecilio Secondo detto «il Giovane». 2. La storiografia: Publio Cornelio Tacito, Gaio Svetonio Tranquillo. 3. Lucio Apuleio. 4. Erudizione e tendenze arcaizzanti. V. La cultura letteraria pagana dai Severi alla caduta. 1. I mutamenti sociali e l’affermarsi del cristianesimo. 2. Culture in dialogo: Minucio Felice. 3. Ambrogio Teodosio Macrobio. Quinto Aurelio Simmaco. L’ultima storiografia pagana. Ammiano Marcellino. La Historia Augusta. 4. La poesia: Decimo Magno Ausonio. Claudio Claudiano. Marziano Capella. Rutilio Namaziano.
TESTI
PARATORE E., Storia della letteratura latina (Firenze, Mondolibri 2003); ALBRECHT M., Storia della letteratura latina: da Livio Andronico a Boezio, I-III (Torino, Einaudi 1995-1996) (Biblioteca Studio, 11, 19 e 24); PONTIGGIA G.-GRANDI M.C., Letteratura latina, storia e testi, I-II (Milano, Principato 2005); FEDELI P., Storia letteraria di Roma (Napoli, Fratelli Ferraro 2004).